حافظه های تصویری در عکس های مستند اجتماعی/ ابراهیم بهرامی

متن سخنرانی ابراهیم بهرامی در حاشیه نمایشگاه عکس (فرستادگان رضا)

/ هفته دفاع  مقدس / مهرماه ۱۳۹۶ / نگارخانه رضوان مشهد

     عکاسی با ثبت واقعیت های جامعه پای به دنیای هنر نهاد، از اولین عکسی که ژوزف نیسفور نیپس فرانسوی در ۱۹۰ سال پیش که از پنجره اتاقش به مدت ۸ ساعت نوردهی ، ثبت کرد تا همین عکسی که اکنون با دوربین گوشی امان در مدت زمان کسری از ثانیه عکاسی می کنیم، همه در زمره عکس های مستند قرار می گیرند.

   درابتدای پیداش عکاسی ، عکس ها  به دلیل اینکه تصویری عین به عین از موضوع  می دهد و آنچه در برابر واقیعت موجود قرار می گیرد را ثبت می کند بعنوان یک سند و  منبع ارجاعی اسنادی مورد توجه قرار گرفت و  این شیوه به عنوان عکاسی مستند شناخته می شد، اما در مقطعی از تاریخ کوتاه عکاسی تقریبا از دهه سوم میلادی به بعد اندیشه عکاس در عکس ها نمود بیشتری یافت و محتوای عکس ها به سمت و سویی رفتند که یک تفکری برعکس حاکم میشد که برگرفته از اندیشه و ذهنیت عکاس ،  و همچنین خلاقیت و ی و  استفاده ی آگاهانه  از عناصر ساختاری و زیبایی شناسی بود. مرز میان عکاسی مستند و عکاسی مستند اجتماعی زمانی  بارز تر  شدکه این نوع عکاسی روح ، جان و ا ندیشه ای را به آنها می افزود که به همین دلیل جایگاه قابل دفاعی نیز در دنیای هنر یافت.

   بطور اساسی از آنجا که واقعیت جزئی از ذات عکاسی است و در حقیقت باز تولید موقعیت های زندگی اجتماعی است ، لذا  در میان سایر هنرها از دقیق ترین و موثر ترین رسانه های بصری شناخته می شود که به روایتی تصویرگونه از موقعیت های اجتماعی می پردازد. با پاگرفتن عکاسی مستند اجتماعی، هنرمندان بدنبال یافتن تفکرات و معناهای جدیدبودند و تلاش می کردند تا به بیان قوی تری در آثارشان دست یابند و در عین حال ذهن جستجو گر مخاطب را نیز به چالش بکشند. عکس های مستند اجتماعی بسیار صریح تر از آثار ی با موضوع ذهنی، رویا گونه و بعضا سورالیستی هستند و تحلیل اینگونه  عکس ها می تواند به اشکارسازی و رمز گشایی زوایای پنهان آنها ، اندیشه هنرمند  و درک و شناخت از موضوع را برای مخاطب بیشتر کند. در مخاطب یک حس باورپذیری هست که در هنگام دیدن عکس ها احساس واقعی بودن می کند واین از یک احساس روانشناختی می آید که این حس را در او بر می انگیزد .

  در حقیقت عکس های مستند اجتماعی تکه هایی از واقعیت هستند که هرچند نمی توانند خود واقعیت باشند ولی احساسی از واقعیت را در خود نهفته دارند و هنرمند ضمن وفاداری به آن، در مسیر ذهنیت تا عینت ثبت آثارش، همچنان در چالشی بین خود و اثرش قرار دارد تا تفکر و اندیشه اش را در آنها متجلی کند.

برخی عناصر ساختاری عکس ها همچون غیر متعارف بودن کادر بندی ها و زاویه دید ، استفاد از یک ترکیب بندی قوی ، عدم وضوح در بخشی از عکس ، تعادل یا عدم تعادل تصویری ، بافت و ... میزان تاثیر بصری آنها را بالا می برد.

در دنیای پر تصویر امروز، میزان  درک سواد بصری ، احساسات و تجارب مخاطبین هم متفاوت و هم بیشتر شده است. یک مخاطب با درک زیبایی شناسی تصویر و عناصر تشکیل دهنده ی آن از نماد های معنایی گرفته تا استعاره ها و متن عکس و از طریق مشارکت عاطفی ارتباط قوی تری با آن برقرار می کند.

    در مسیر خلق یک عکس مستند اجتماعی لایه های متعددی، به عکس افزوده می شود که بخشی از آن مربوط به موضوع و متن اثر است ، بخشی در مورد عناصر ساختاری ،  و لایه هایی نیز برگرفته از ذهنیت و اندیشه پدید آورنده ی آن است .لایه ی ظاهری عکس ، همه ی اشکال واطلاعات بصری عکس است که یک تصویر را شکل داده اند .در لایه های بعدی عناصر زیبایی شناسانه و مولفه های هنری  عکس مانند  فرم ها ،رنگ ، تن ،بافت ، و ترکیب بندی است که بطور آگاهانه ای  این اشکال را در برگرفته اند و استفاده ی آگاهانه از لنز ، عمق میدان و تکنیک های فنی را در بر می گیرد.  در لایه های عمیق تر ، محتوا و مضمونی است که دردرون عکس نهفته است و تاکید های هنرمندو تراوشات ذهنی او با ایجاز در لحن بیان،  و با تاکید براستعاره هاو بینش وی آمیخته و ارائه می شود . لایه های معنایی عکس ترکیبی از محتوا و نگاه عکاس است که بار معنایی آن را در فهم و ادراک مخاطب بالا می برد.

  عکس های این نمایشگاه که با موضوع جنگ و دفاع مقدس ارائه شده ،ترکیبی از عکس های مستند و مستند اجتماعی است و چون هدف برپاکننده ی نمایشگاه ، ارایه آثاری در گرامیداشت هفته دفاع مقدس بوده است لذا موضوعاتی مورد توجه قرار گرفته که اطلاعاتی تصویری از این دفاع را به نمایش بگذارد ، مانند لحظه های اعزام به جبهه، آماده سازی نیروها، نمایش مکان های صعب العبور در موقعیت های مختلف جغرافیایی، ابزارو ادوات  جنگی،  شرایط مختلف مبارزه در  خطوط مختلف جبهه هاو ثبت لحظه های دشوار جنگ ، خدمات کمک رسانی  ، ثبت زندگی جنگ زدگان ،اسرا ، شهادت ومراسم تشیع شهدا . بسیاری از این آثار که مستند های تصویری دوران دفاع مقدس وتاریخ معاصر کشورمان  است یا توسط عکاسان علاقه مند گرفته شده اند و یا جنبه ی یادگاری دارند و برخی هم توسط عکاسان حرفه ای و به قصد ثبت وقایع جنگ عکاسی شده اند که در همه ی این تصاویر می توان لحظه لحظه ی دفاع و از خود گذشتگی سربازان را احساس کرد. این تصاویر اطلاعاتی را در خود نهفته دارند که بیشر ازهزاران کلمه و به عنوان حافظه های تصویری و سند هایی از واقعیت های جنگ  در هر مقطع تاریخی  می توان به آنها مراجعه نمود و مورد تجزیه و تحلیل و استناد قرار داد . 

در ادامه جلسه به بررسی و تحلیل تعدادی از عکس های نمایشگاه پرداخته شد . آقایان سید جلیل حسینی زهرایی و علیرضا عطاریانی از عکاسان خبری نیز به جوانب مختلف عکاسی جنگ و مستند اجتماعی پرداختند .

نمایشگاه انفرادی کیارنگ علایی در آلمان

به دعوت نگارخانه بوهایی آلمان  نمایشگاه انفرادی عکس های کیارنگ  علایی در شهر هانوفر برگزار می شود.نگارخانه بوهایی با تخصیص فضای نمایشگاهی، سالن گردهمایی و تالار اندیشه به عنوان پایگاهی مستقل در آلمان به فعالیت در حوزه هنر و آموزش می پردازد، بخش نمایشگاهی این مجموعه همه ساله از هنرمندان ملی و بین المللی حمایت
می کند، بوهایی حامی تمامی رویکردهایی است که مشمول هنر و فرهنگ می شوند. این نگارخانه در نمایشگاه های خود به شیوه های مختلف پژوهش درباره رسانه عکاسی و مرزهای آن می پردازد و در این نمایشگاه نیز به برنامه های فرهنگی جانبی نظیر جلسات گفت وگو و بحث با هنرمند خواهد پرداخت.
در این نمایشگاه که با عنوان «دور از محدوده» برپا می شود مجموعه ای از آثار علایی هنرمند عکاس خراسانی با محوریت مکان ها و کنش های بومی به نمایش گذاشته می شود، این مجموعه شامل 16 عکس در طول 34 سانتی متر تا 70 سانتی متر است که به صورت سیاه و سفید ارائه می شود.
کیارنگ علایی در بیانیه این نمایشگاه نوشته است: دور از محدوده، جایی است که هنوز در ازدحام دوران گم نشده است، جایی جدا افتاده از کل ایران که در آن سایه‌های موحش تراکم و تورم سازه ها و جمعیت دیده نمی شود و به این دلیل اهمیت فردی از آن سلب نشده است، انسان در آن کمتر علیه خویش دست به نابودی زده و کمتر مشمول تغییرات غیر منتظره شهرهای امروزی شده است. تمرکز من در این عکس ها دور شدن از محدوده های جغرافیایی و مرزبندی های مالوف منطقه بود تا پیوند معنادار انسان و محیط را کشف کنم و در پی آن به نمایش تعامل میان انسان، محیط و حیوان بپردازم. تلاش من در این عکس ها یافتن هویتی بود که به شکل غریبی در دورترین نقطه ها از مرکز شهر تکثر یافته بود، جایی که همه پاره های آن با هم در ارتباط و مصالحه بودند؛ یک جور مکاشفه در زیستگاهی که نشانه هایش را بی دریغ مقابل چشم های من می گذاشت.
این نمایشگاه ساعت 19 روز جمعه 6 اکتبر 2017 افتتاح می شود و تا 15 اکتبر 2017 ادامه خواهد داشت و ه مه روزه میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود.
کیارنگ علایی، مدرس دانشگاه، عضو هیئت داوران جشنواره های مختلف از جمله دوسالانه موزه هنرهای معاصر تهران و مترجم کتاب هایی نظیر «تاریخ فشرده عکاسی»، «سوی آبی بادها» و «نمادها و نشانه ها» است و این نمایشگاه نهمین نمایشگاه انفرادی اوست. علایی در این زمینه به خراسان گفت:  دغدغه عمومی من در عکاسی پرداختن به مسئله هویت انسانی در جامعه ایرانی است، هویتی که گاهی کلیتی از فرهنگ ما را شامل می شود و زمانی به صورت انحصاری در قالب بخشی از خرده فرهنگ های عامه شکلی زیبا و منحصر به فرد را به خود می گیرد، به طور کلی هدف من در این نمایشگاه پرداختن به محیط و زندگی بومی و اصالت هایی است که اگرچه در انزوا قرار گرفته اند اما مجدانه با فراموشی می جنگند و سنت دیرینه زندگی ایرانی را به نمایش می گذارند.

برگزاری یازدهمین کنفرانس بین المللی عکاسی هند2017

برگزاری یازدهمین کنفرانس بین المللی عکاسی هند

    یازدهمین کنفرانس بین المللی عکاسی هند با حمایت وزارت فرهنگ ، انجمن عکاسی دام دام هند و موزه فن آوری این کشور، همزمان بابرگزاری جشن الماس در تاریخ ۲۳ الی ۲۷ ژانویه ۲۰۱۷  (چهارم الی هشتم بهمن سال جاری ) در شهر کلکته ی هندوستان برگزار گردید.  
 
با توجه به سوابق حضور عکاسان ایرانی در همایش های قبلی این کنفرانس ، برای این دوره نیز  ازموسسه تحقیقات و مطالعات عکاسی  آبگینه  درخواستشده بودتا عکاسانی را بصورت میهمان   برای شرکت در این کنفرانس معرفی نماید که عکاسانی  شامل(سید جلیل حسینی زهرایی ، قدیر وقاری ، مژگان کنعانی ، ندا صیامی ، معین کاظمی ، رسا قوام شهیدی ، معین صالحی ، المیرا عمو رستمی ، شیدا یزدانی و محمد حامد اسدی به این کنفرانس اعزام شدند.در این کنفرانس مقالاتی از سوی عکاسان موسسه تحقیقات و مطالعات عکاسی آبگینه   توسط خانم ندا صیامی از عکاسان شرکت کننده نیز قرائت شد .

  این کنفرانس هزینه هایی  شامل ( اقامت ، غذا ، هزینه سفر های داخلی هند  با قطار) و حضور در برنامه های جنبی ، باز دیدهای شهری و عکاسی ، برگزاری سمینار ، نمایشگاه و ورک شاپ ها، در مدت زمان تعیین شده را به عهده داشته است.  این کنفرانس که از سال ۱۹۸۲ میلادی هر ۴ سال یک بار برگزار می شود، دیدگاههای مختلف  عکاسان جهان و پیشرفت های علمی ، فن آوری و هنری  عکاسی را مورد  بررسی قرار می هد .

برپایی نمایشگاه عکاسی پرتره آثار « ابولفتح یوسفی»

 

نمایشگاه عکسی با عنوان « جان وخرد » پرتره های آموزگاران و استادان برجسته کشور که توسط « ابوالفتح یوسفی» عکاسی شده است به مناسبت گرامی داشت روز معلم ، ازدوازدهم اردی بهشت ماه سال جاری  در محل « نگارخانه فردوسی »  جهاد دانشگاهی مشهد  ، به نمایش در خواهد آمد و همزمان نیز از کتاب نفیس نمایشگاه با حضور مسئولین و آموزگاران رو نمایی خواهد شد .آین آثار که در برگیرنده 103 اثر از  پرتره فرهیختگان علم و ادب کشورمان می باشد ، درداخل استودیو  عکاسی شده و در قابهایی به اندازه 70*50 سانتیمتر و بصورت سیاه و سفید ارایه خواهد شد.

مراسم گشایش و رونمایی از کتاب نمایشگاه روز شنبه یازدهم اردی بهشت در محل نگارخانه فردوسی ، جهاد دانشگاهی واقع در سه راه ادبیات مشهد می باشد و بازدید از نمایشگاه نیز تا پایان روز پانزدهم اردی بهشت ماه ادامه خواهد داشت. 

نمایشگاه موبایلی عکاسان مشهدی در نگارخانه آرتین

  ۳۲ اثراز محسن اسماعیل‌زاده، مصطفی پیوندی، جاوید تفضلی، صادق ذباح و سعید گلی   از پنجشنبه ۳ دی ۹۴ در نگارخانه آرتین مشهد در معرض دید عموم قرار خواهد گرفت. در متن بیانیه این نمایشگاه آمده است:

«تلفن‌های همراه با دوربینشان از راه رسیده‌اند. در زمانه صفرها و یک‌ها، می‌شود خرده‌روایت‌هایمان را به ساده و ارزان‌ترین شکل ممکن، نشر دهیم. من می‌توانم از خانواده‌ام بگویم و تو، از محلی که آنجا کار می‌کنی. در این عصر انباشت داده‌ها، روایت‌های شخصی آرام آرم جای روایت‌های "کلان" را می‌گیرند. من و تو از هم و برای هم می‌گوییم تا دروغ آن "کلان" رنگ ببازد. حقیقت، به آرامی از دستان آن بالایی، غلتید و در دست من و تو جا خوش کرد. امروز؛ بازی دست ماست. با همین دوربین‌های بی‌ادعای تلفن‌هایمان؛ در وقت فراغت، تکه‌های حقیقت‌مان را تولید می‌کنیم؛ وصله می‌زنیم و صادر می‌کنیم. می‌دانم؛ جامه هزار تکه‌ای می‌شود این دست بافت فردی؛ هزار رنگ و هزار نقش. همچون سینه پر از قصه مادربزرگ، پوشه‌های تصاویر من و تو انبوه از قصه‌های بومی و خانگی می‌شود. در خلال این سطرها، به آن بالایی می‌اندیشم؛ آن که روایت تولید می‌کند تا سرپا بماند. باکی نیست رفیق؛ حقیقت‌هایمان روی دیوار هستند.»
گشایش: پنجشنبه ۳ دی – ساعت ۱۷
نمایشگاه تا ۸ دی‌ماه ۹۴ هر روز از ساعت ۱۶ تا ۲۰ پذیرای بازدیدکنندگان است.
مشهد، خیابان احمدآباد، قائم ۸، نگارخانه آرتین